پوسیدگی دندان، عارضه ای می باشد که در آن بافت سخت دندان یعنی مینا و سپس عاج دندان مواد معدنی خود یعنی کلسیم و فسفر را به دلیل ترشح اسید از باکتری هایی که تولید پوسیدگی می کنند (که بیشتر از نوع استرپتوکوک است) از دست می دهند و این موجب از بین رفتن و انواع پوسیدگی دندان می شود.
باید بگوییم پوسیدگی دندان غیر قابل بازگشت بوده و مواد معدنی مینا توسط اسید حل می شود و و جهت درمان دندان پوسیده تنها راهی که ممکن است، جایگزین کردن بافت سخت تخریب گردیده توسط مواد ترمیمی دندانپزشکی است.
اگر درمان دندان پوسیده به موقع انجام نگردد و پوسیدگی به پالپ دندان برسد نیاز به درمان ریشه RCT یا عصب کشی می شود و یا حتی اگر این پوسیدگی خیلی شدید گردد در مرحله آخر دندان کشیده می شود، و در نهایت برای جایگزینی دندان و یا دندان های دست رفته بهترین روش همان روش کاشت ایمپلنت دندان می باشد و با مراجعه به متخصص ایمپلنت می توان مشکل جایگزینی دندان را تا حد زیادی برطرف کرد، اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده و برای پیشگیری از پوسیدگی دندان علل آنرا بررسی می نماییم:
شناخت عللی که موجب انواع پوسیدگی دندان می گردند بسیار مهم می باشد به این دلیل که با شناخت این علل می توانیم تا حد زیادی مانع پوسیدگی دندان شویم، در ادامه مهمترین علل پوسیدگی دندان را مورد بررسی قرار می دهیم:
در دهان هر انسان تعداد زیادی باکتری زندگی می کند و از بقایای غذا در دهان شما تغذیه می کند این باکتری های اسید تولید می کنند و سطح دندان را آغشته کرده و این اسید باعث می شود که بافت سخت دندان آسیب ببیند و حتی دچار حفره و پوسیدگی گردد.
اگر بصورت مرتب باکتری ها را از دهانتان خارج نکنید احتمال رشد و تکثیر باکتری ها در دهان تان وجود دارد و خطر پوسیدگی نیز بالا می رود.
فلوراید باعث تقویت مینای دندان می گردد. با مسواک زدن مرتب دندان ها و یا استفاده از دهان شویه حاوی فلوراید، فلوراید لازم برای دندانها را تامین می شود.
مصرف غذاهای اسیدی زیاد ممکن است لایه بیرونی و سخت دندان ها یا مینای دندان را از بین ببرد مینای دندان لایه سخت و بیرونی دندان است و اگر از بین برود دندان در خطر پوسیدگی قرار می گیرد.
اختلالات در خوردن مانند افرادی که رژیم غذایی نامتعادل دارند و یا افرادی که بولیمی دارند یعنی پس از پرخوری، استفراغ عمدی می کنند و هر بار که غذای معده را بالا می آورند دندان هایشان در معرض اسید قوی قرار می گیرد و اینها باعث از بین رفتن مینای دندان و پوسیدگی دندان می شود.
قند دقیقاً غذای باکتری ها است و هر چه بیشتر مصرف گردد غذای باکتری ها بیشتر تامین می شود.
اگر مینای دندان تان نقص داشته باشد، برای پوسیدگی دندان مستعد هستید و برخی از نقص های مینای دندان بصورت ارثی می باشد مانند Amelogenesis imperfecta یا نقص در تشکیل مینا که در دندان های دائمی زمانی که دندان شیری معادل می افتد پیش می آید.
اگر در گذشته مرتباً پوسیدگی دندان را تجریه کرده اید، می توان پیش بینی کرد که دوباره دچار پوسیدگی دندان شده اید دیدن لکه سفید که در دندان ها ممکن است ظاهر شود می تواند شروع پوسیدگی دندان باشد.
آناتومی دندان ها متفاوت می باشد بعضی از افراد شیارهای عمیقی در سطح جویدن دندان ها دارند یا برخی افراد مینای دندانشان کامل دندان را نمی پوشاند و یا ناهنجاری های ژنتیکی مانند میکرودنتیا که موجب می شود برخی دندان ها کوچکتر از بقیه دندان ها باشند را دارند، همه این موارد که بر دندان ها تاثیر منفی می گذارد که به ممکن است برای کاملاً تمیز کردن دندان ها مشکل ایجاد گردد و پاکت هایی ایجاد گردد که باکتری ها در آن پنهان می گردد.
اگر نوزاد سالهای زیادی تا زمان نونهالی شیر می خورد، در سلامت دندان هایش تاثیر منفی می گذارد البته شیشه شیر تاثیر منفی تر دارد.
وقتی دهان تان بزاق کافی ندارد شما دچار خشکی دهان یا زروستومیا هستید و بزاق دهان به چندین صورت به سلامت دندان هایتان کمک می کند خشکی دهان قابل درمان می باشد و با مراجعه به دندان پزشک می توانید مشکلتان را برطرف نمایید.
خیلی از مردم هیچ آشنایی با بهداشت دهان و وضعیت دندان هایشان ندارند باید بگوییم اگر نمی دانید که در دهان تان چه خبر هست بنابراین امیدی هم نباید به سلامت دندان هایتان داشته باشید.
حتی اگر بدانید پلاک چیست، اگر در جهت از بین بردن و حذف آن در دهانتان اقدام نکنید دچار پوسیدگی دندان خواهید شد.
اگر پرشدگی دندان با روکش نامرغوب و یا نامناسب انجام گردد پلاک های دهان هنگام مسواک زدن و یا استفاده از نخ دندان تمیز نمی شوند و در صورت تجمع، پوسیدگی دندان ایجاد می کنند.
پر شدگی زیاد دندان می تواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد. اگر باکتریها بین پرشدگی و دندان قرار بگیرند، تمیز کردن آنها تقریبا غیر ممکن شده و موجب پوسیدگی می شوند.
اگر مشکلی در پر شدگی دندان وجود بیاید مثلاً مدت زیادی از آن گذشته و یا نامناسب انجام گردیده است و یا دچار ترک خوردگی شده باشد و یا مراقبت مناسبی از پرشدگی نشود در معرض خطر پوسیدگی زیر پرشدگی دندان قرار می گیرد.
دندان ها باید بطور منظم توسط دندان پزشک چکاپ و معاینه شود تا در صورت بروز مشکلی در دهان و دندان برای درمان سریعاً اقدام گردد و کار به مراحل پوسیدگی و بعد از آن نینجامد.
می توان گفت افرادی که وضعیت اجتماعی و فرهنگی پایینی دارند بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند.
زمانی که لثه دچار پسروی می شود و ریشه دندان که پوشش محافظ مینا ندارد در معرض باکتری ها و وضعیت اسیدی دهان قرار می گیرد و عاج دندان که ریشه دندان را تشکیل می دهد زودتر از مینا در اسید حل می گردد و این یعنی ممکن است گاهی اسید های ضعیفی که بر مینای دندان اثر نمی کنند موجب تخریب و پوسیدگی ریشه دندان بشوند.
اگر در خانواده ای زندگی می کنید که سلامت دندانی مناسبی ندارند، اینکه شما نیز سلامت دندانی نداشته باشد بنا به دلایل عدم رعایت بهداشت خانوادگی، ناهنجاری های ژنتیکی دندان، یا مقادیر زیاد باکتری های بد موجود در دهان، بسیار محتمل می باشد.
در صورت معلولیت ممکن است رعایت بهداشت دهان و دندان مشکل باشد در این مواقع در صورت توان مالی بهتر است از یک پرستار همراه فرد کمک گرفته شود.
سوء استعمال مواد و یا الکل موجب پوسیدگی دندان می شود.
شیمی درمانی یا پرتو درمانی در ناحیه سر و گردن، جریان بزاق را کاهش می دهد و ممکن است سبب مشکلات دهانی گردد و خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد.
اگر دارای فوبیا و ترس از دندانپزشکی هستید احتمال زیاد دارد که مسایل دهان و دندان خود را فراموش کرده و به آن رسیدگی نکنید و خیلی خوب است که با این مورد مبارزه کرده و برای سلامتی خود و دهان و دندان خود بیشتر ارزش بگذارید.
براکت ارتودنسی درست است که موجب مرتب شدن دندان ها می شود اما از طرفی جذب باکتری را بر روی دندان بیشتر می کند هنگامی که براکت در دهان تان قرار دارد می بایست به بهداشت دهان و دندان تان بیشتر رسیدگی کنید و از مسواک مخصوص ارتودنسی استفاده نمایید.