تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها
سالانه میلیون ها دندان عقل کشیده می شوند که هزینه بسیاری به بیمار و جامعه تحمیل می کند و تعداد بسیار زیادی از آنها درد، تورم، کبودی و ناراحتی خواهند داشت. حدود هزاران نفر در سال پس از کشیدن دندان عقل دچار عوارض جانبی بعد از جراحی مختلفی مانند بی حسی دائمی لب، گونه و زبان می شوند. برخی متخصصین به دلیل تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها کشیدن این دندان را تجویز می کنند.
حداقل تعدادی از این کشیدن ها غیر ضروری هستند که نشان از یک اپیدمی در مورد کشیدن دندان عقل که حتی مشکلی ندارند، می باشد. بصورت کلی اکثر دندانپزشکان کشیدن دندان عقل را بصورت پیش درمان (قبل از اینکه مشکلی وجود داشته باشد.) تجویز می کنند. به صورت کلی در صورتی که فضای آناتومیکی کافی برای رویش نرمال دندان وجود ندارد، بنا به تشخیص فوق تخصص ایمپلنت و دندانپزشک متخصص، کشیدن دندان عقل در سنین پایین، درمانی منطقی برای رشد و حرکت دندان ها خواهد بود و می توان بدین طریق از تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها کمی بکاهیم.
یک تفکر اشتباه این است که دندان های عقل، در آینده حتماً دچار عفونت می شوند که به هیچ وجه الزاماً اینطور نیست. در حقیقت 50% دندانهای عقلی که نهفته انگاشته می شوند، دندان های در حال رشد هستند و در صورت کشیده نشدن خودشان بصورت نرمال رویش می کنند. فقط 12% دندان های نهفته واقعی همراه با شرایط پاتولوژیک مثل کیست و تخریب ساختاری می باشد. بیشتر ناراحتی های حاصل از دندان عقل در حال رویش، پس از رویش از بین خواهند رفت، بیشتر عفونت لثه اطراف دندان عقل بوسیله بهداشت خوب دندان (مسواک و استفاده از نخ دندان) قابل پیشگیری و حتی درمان است. عفونت در کمتر از 10 درصد دندان های عقل اتفاق می افتد که بیشتر آنها بوسیله آنتی بیوتیک، دهان شویه و برداشتن بافت لثه باقی مانده روی آن قابل درمان هستند.
عفونت دندان عقل
عفونت، درد و تورم بافت های لثه اطراف دندان عقل کامل یا نیمه رویش یافته می باشد که البته پری کرونیت به تنهایی دلیلی برای کشیدن دندان عقل نمی باشد. خیلی از دندانپزشکان برای قضاوت درمورد پاتولوژی دندان عقل در مطب شان و همچنین کل جامعه دچار اشتباه می شوند و تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها را زیاد می دانند. بدین معنی که چون در مطب آنها مرتباً با افرادی که مشکل دندان عقل دارند، روبرو می شوند، تمام دندان های عقل در جامعه دچار مشکل هستند. در نتیجه به همه توصیه می کنند که دندان عقل را خارج سازند. وقتی که یک دندان عقل کشیده می شود، معمولاً توصیه می شود دندان عقل روبروی آن هم کشیده شود، که این هم تحمیل هزینه است و هم باعث ناراحتی بی دلیل بیمار است.
شواهدی مبتنی بر احتمال کیستیک شدن دندان عقل به مرور زمان در صورت نکشیدن و تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها وجود ندارد که در مطالعات بسیار زیادی نیز بر عدم ارتباط آنها اشاره شده است. در عین حال که احتمال پاتولوژیک شدن حاصل از در نیاوردن دندان عقل بسیار پایین است، احتمال عوارض پس از کشیدن دندان عقل بسیار زیاد است. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اطلاعات دقیقی در مورد تعداد شکستگی های فک و دندان های تخریب شده در دسترس نیست، البته این عارضه شایع نمی باشد. در مورد بی حسی لب، گونه و زبان میزان وقوع حدود 1.6 % می باشد. البته بی حسی زبان بسیار بیشتر شایع هستند.
نقش و تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها و ایجاد بی نظمی در آنها یا بازگشت پس از درمان ارتودنسی در قسمت های جلو فک بسیار مورد اختلاف است. با اینکه این مطلب بارها مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است، همچنان در مورد آن توافقی وجود ندارد. فرض بر این است که در این روش دندان عقل نیرویی بصورت افقی به دندان های اطراف خود وارد می کند که این باعث چرخش و جابه جایی دندان ها می شود. بر این اساس برخی عقیده دارند وجود دندان عقل در انتهای فک باعث عدم ایجاد فضای کافی برای رویش دندان ها در فک می شود و این موجب ایجاد بی نظمی در دندان ها است. مطالعات مختلف نیز این نتیجه گیری را تایید کرده اند.
در بسیاری از بیماران تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها مشاهده شده است که علی رغم عدم رویش دندان عقل، دندان ها دچار بی نظمی شدند ولی در بعضی دیگر علی رغم رویش دندان عقل، بی نظمی رخ نداده است. پس نتیجه گیری شواهد مبتنی بر تاثیر دندان عقل بر بی نظمی دندان ها وجود ندارد. در مطالعه ای چهار گروه بیمار درمان شده با ارتودنسی مورد مطالعه قرار گرفته اند که این گروه ها شامل افرادی که دندان عقل آنها:
و دیده شده است که بین این چهار گروه از لحاظ بی نظمی هیچ تفاوتی وجود ندارد. در مطالعات دیگری دیده شده است که کشیدن دندان عقل از بی نظمی دندان ها در آینده جلوگیری نمی کند و حتی باعث کاهش آن نیز نمی شود و حتی کوچکترین تاثیری بر بی نظمی آنها ندارد. در بررسی بیشتر مطالعات اثر علت و معلولی میان رویش دندان عقل و بی نظمی دندان های قدامی دیده نمی شود.
یک مطالعه که بر روی 53 بیمار که توسط ارتودنسی درمان شده اند و در دو طرف فک بالا و پایین دندان عقل داشته اند، توسط بهترین متخصص ایمپلنت بررسی شده است. در یک سمت دندان عقل کشیده شده و در طرف دیگر دندان ها کشیده نشده اند. نتایج نشان دادند که طرفی که دندان عقل کشیده شده است، در 70 درصد موارد قوس دندانی بهتری نسبت به گروهی که در آن دندان کشیده نشده است، دارد ولی در 30 درصد نتیجه بر عکس بوده است. برخی مطالعات از ارتباط مستقیم میان سایز دندان عقب و بی نظمی خبر داده اند. ولی در کل باید بدانیم که حضور دندان عقل در دهان تاثیر مهمی بر بی نظمی دندان های دیگر ندارد و کشیدن آن نیز کمکی به عدم برگشت دندان ها پس از ارتودنسی نمی کند و تاثیر دندان عقل بر نامرتبی دندان ها بی اهمیت است.
